Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με την εγκυμοσύνη

Τι ρωτάει μια έγκυος;

Σχεδόν αμέσως αφού εμφανιστεί η ροζ γραμμή στο τεστ κύησης, αρχίζουν οι πρώτες ανησυχίες… «πειράζει ο καφές που ήπια το πρωί;  …ένα ποτήρι κρασί που ήπια χτες το βράδυ;»

Χωρίς αμφιβολία η εγκυμοσύνη μπορεί να είναι η περίοδος με το μεγαλύτερο ενθουσιασμό, αλλά και πολλές ανησυχίες στη ζωή της γυναίκας, και αυτό γιατί τα πράγματα που κάνει μια έγκυος μπορεί να είναι εξίσου σημαντικά με αυτά που δεν κάνει. Ωστόσο, το άγχος για την κάθε λεπτομέρεια μπορεί να κάνει αυτούς τους 9 μήνες πραγματικά δυσάρεστους.

Κάπως έτσι ξεκινούν οι απορίες της εγκύου για το ποια πράγματα είναι ασφαλή ή απαραίτητα στην εγκυμοσύνη και ποια όχι. Οι απαντήσεις, δυστυχώς, δεν έρχονται πάντα από τις πιο αξιόπιστες πηγές, φορτώνοντας με περιττές ανησυχίες τη μέλλουσα μαμά. Οι προειδοποιήσεις από φίλους και συγγενείς, ή ακόμα και από το ίντερνετ μπορεί να είναι συχνά φήμες, χωρίς καμία βάση και τεκμηρίωση. Ο γιατρός σας θα σας δώσει όλες τις απαντήσεις σε κάθε ερώτηση και θα σας καθοδηγήσει σε αυτό το υπέροχο ταξίδι.

Στη συνέχεια, θα μπορέσετε να δείτε συνοπτικές απαντήσεις στα συνηθέστερα ερωτήματα που μπορεί να προκύψουν τόσο στην αρχή όσο και κατά τη διάρκεια της κύησης.

Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα της εγκυμοσύνης;

Για τις γυναίκες που έχουν σταθερό κύκλο 28-30 ημερών, το πρώτο και πιο αξιόπιστο «σύμπτωμα» είναι μια χαμένη περίοδος, αν και πολλές φορές είναι πιθανό στις ημέρες της αναμενόμενης εμμηνορρυσίας να εμφανιστεί μια ήπια κολπική αιμόρροια (αιμορραγίες αρχόμενης κύησης).

Οι πρωινές ναυτίες και οι εμετοί απασχολούν πάνω από τις μισές εγκύους. Οι ναυτίες ξεκινούν συνήθως από την 6η-7η εβδομάδα και υποχωρούν έως την 16η. Σε κάποιες περιπτώσεις οι εμετοί είναι αρκετά συχνοί και έντονοι (υπερέμεση της κύησης), οπότε η ιατρική παρέμβαση θεωρείται απαραίτητη.

Συχνό είναι, επίσης, και το αίσθημα της κόπωσης ή ακόμα και της εξουθένωσης στην εγκυμοσύνη, ιδιαίτερα τις πρώτες 12 εβδομάδες. Οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να κάνουν την έγκυο να αισθάνεται κουρασμένη, συναισθηματικά φορτισμένη ή και ευερέθιστη.

Οι αλλαγές στους μαστούς είναι από τα πρώτα σημεία που μπορεί να παρατηρήσει μια έγκυος. Οι μαστοί μεγαλώνουν και γίνονται πιο ευαίσθητοι όπως πριν από την περίοδο. Οι φλέβες είναι πιο εμφανείς, ενώ και οι θηλές σκουραίνουν και μεγαλώνουν.

Η συχνουρία είναι ένα ακόμα σύμπτωμα που βιώνουν πολλές από τις εγκύους, ενώ λιγότερο συχνά εμφανίζεται δυσκοιλιότητα. Τα αυξημένα κολπικά υγρά είναι ακόμα ένα σημείο αρχόμενης κύησης.

Από νωρίς στην κύηση είναι χαρακτηριστικό ότι οι εγκυμονούσες παρατηρούν αυξημένη ένταση στις αισθήσεις τους, καθώς και ότι ορισμένες τροφές που έως τότε ήταν ευχάριστες πλέον προκαλούν δυσαρέσκεια. Αναμενόμενη είναι η επιθυμία για νέα φαγητά, ενώ εντυπωσιακή είναι η αύξηση της όσφρησης.

Τι πρέπει να κάνω πριν μείνω έγκυος για να εξασφαλίσω μια υγιή εγκυμοσύνη;

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το τρίμηνο πριν την επίτευξη της κύησης. Αυτό σημαίνει πως όταν μια γυναίκα σκέφτεται να ξεκινήσει τις προσπάθειες για να συλλάβει, είναι σημαντικό να επισκεφτεί τον ιατρό της για έναν έλεγχο.

Εκεί θα καταγραφεί πλήρως το ιστορικό της μέλλουσας μητέρας, οι προϋπάρχοντες παράγοντες κινδύνου, φάρμακα που λαμβάνονται κ.τ.λ.

Ο γιατρός σας θα σας δώσει τις απαραίτητες διατροφικές οδηγίες, ενώ απαραίτητη είναι η χορήγηση συμπληρώματος φυλλικού οξέος. Η λήψη συστηματικά πολυβιταμινούχων σκευασμάτων πριν ή και κατά τη διάρκεια της κύησης δεν συστήνεται, εκτός και εάν υπάρχει ιατρική ένδειξη.

Ειδικό βάρος πρέπει να δοθεί στη διακοπή του καπνίσματος, καθώς εμπλέκεται τόσο με υπογονιμότητα όσο και με διαταραχές στη σωστή ανάπτυξη του εμβρύου. Τέλος, ο έλεγχος πρέπει να περιλαμβάνει τη ρύθμιση προϋπάρχουσων παθήσεων όπως ο διαβήτης και η υπέρταση, καθώς και την ανίχνευση ιογενών (ηπατίτιδες, AIDS)  και σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων.

Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να τρώω όταν είμαι έγκυος;

Κάθε έγκυος πρέπει να μεριμνά για μια πλήρη και ισορροπημένη διατροφή που θα περιλαμβάνει όλες τις ζωτικές βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Τα γεύματα πρέπει να περιλαμβάνουν λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής αλέσεως, τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, όπως γάλα και γιαούρτι χαμηλών λιπαρών, καθώς και μπρόκολο, ενώ από κρέας προτιμούμε το άπαχο, όπως κοτόπουλο και γαλοπούλα.

Εκτός όμως από τις απαραίτητες τροφές υπάρχουν και τροφές που οι έγκυες πρέπει να αποφεύγουν για να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης από λιστέρια , σαλμονέλα ή τοξόπλασμα. Σε γενικές γραμμές πρέπει να αποφεύγονται τα μη παστεριωμένα τρόφιμα, τα ανεπαρκώς μαγειρεμένα ή προμαγειρεμένα κρέατα, τα ωμά ψάρια, τα μη καλά πλυμένα λαχανικά κ.τ.λ. Η έγκυος πρέπει, επίσης, να αποφεύγει την κατανάλωση συκωτιού, καθώς η υψηλή συγκέντρωση βιταμίνης Α μπορεί να βλάψει το αναπτυσσόμενο νευρικό σύστημα του εμβρύου.

Σε ότι αφορά στην κατανάλωση αλκοόλ, αυτό πρέπει να αποφεύγεται στο 1ο τρίμηνο, ενώ αργότερα να περιορίζεται στο ελάχιστο η χρήση του (1-2 μικρά ποτήρια κρασί την εβδομάδα).

Παρόμοια είναι και η σύσταση για την κατανάλωση καφεΐνης, ιδίως κατά το 1ο τρίμηνο. Αν και οι ανεπιθύμητες δράσεις εμφανίζονται με μεγάλες δόσεις, η τρέχουσα σύσταση αναφέρεται σε κατανάλωση μικρότερη των 200 mg την ημέρα (1-2 κούπες καφέ).

Μπορώ να αθλούμαι κατά την εγκυμοσύνη;

Σε γενικές γραμμές η μέτριας έντασης άσκηση θεωρείται ασφαλής κατά την κύηση. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων οι έγκυες θα πρέπει να επικεντρώνονται σε ασκήσεις χωρίς βάρη, καθώς και σε ασκήσεις που δεν απαιτούν μεγάλη ισορροπία, με την προϋπόθεση βέβαια ότι δεν υπάρχουν αντενδείξεις από την πορεία της κύησης.

Τι μπορώ να κάνω για να απαλύνω τα συμπτώματα της εγκυμοσύνης, όπως η ναυτία και ο εμετός, ο καύσος, οι κράμπες ;

Η εγκυμοσύνη συχνά συνοδεύεται από ενοχλητικά συμπτώματα που σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό μπορούν να ξεπεραστούν, ακολουθώντας μερικές απλές συμβουλές.

Η ναυτία και ο εμετός είναι από τα πρώτα και πιο ενοχλητικά συμπτώματα που μπορεί να ταλαιπωρούν μια έγκυο. Συνήθως η ναυτία εμφανίζεται από την 7η -8η εβδομάδα και εξαφανίζεται μέχρι τις 16-18 εβδομάδες. Η συστάσεις προς τις εγκύους περιλαμβάνουν:

• Να σηκώνονται με αργές κινήσεις από το κρεβάτι το πρωί, καθώς οι γρήγορες κινήσεις επιδεινώνουν την αίσθηση της ναυτίας
• Πολλά μικρά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας
• Άφθονη κατανάλωση υγρών
• Αποφυγή λιπαρών τροφών που δυσκολεύουν την πέψη
• Η κατανάλωση ginger έχει φανεί ότι μπορεί σε κάποιες γυναίκες να απαλύνει τα συμπτώματα

Σε πιο επίμονες καταστάσεις ο γιατρός θα υποδείξει την απαιτούμενη φαρμακευτική ή μη  θεραπεία.

Ξινίλες και οπισθοστερνικός καύσος. Πρέπει να αποφεύγουμε τα λιπαρά ή τα πικάντικα φαγητά, καθώς και την καφεΐνη. Η έγκυος πρέπει να τρώει μικρότερα γεύματα, δεν ξαπλώνει αμέσως μετά το γεύμα και αποφεύγει να πιει νερό λίγη ώρα πριν και μετά το γεύμα της. Φαρμακευτική θεραπεία παρέχουμε σε εξαιρετικά επίμονες και ενοχλητικές περιπτώσεις.

Κράμπες. Η τακτική άσκηση, η άφθονη κατανάλωση υγρών και η αποφυγή της ίδιας στάσης του σώματος για πολύ ώρα μπορούν να βοηθήσουν. Το μασάζ και η έκταση των άκρων, επίσης, προσφέρουν ανακούφιση.

Πόσα κιλά πρέπει να πάρω κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Η ιδανική αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πάντα σε συνάρτηση του δείκτη μάζας σώματος πριν την εγκυμοσύνη (BMI).

Ιδανικά για της ελλιποβαρείς γυναίκες η αύξηση βάρους κυμαίνεται μεταξύ 12,5 και 18 κιλών, για τις φυσιολογικού BMI από 11,5 έως 16 κιλά, και για τις υπέρβαρες από 7 έως 11 κιλά. Για τις παθολογικά παχύσαρκες γυναίκες η κατάλληλη αύξηση σωματικού βάρους περιορίζεται στα 5 έως 9 κιλά.

Μπορώ να καπνίζω όσο είμαι έγκυος;

Η απάντηση είναι σαφής και όχι. Οι επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει το κάπνισμα στο έμβρυο είναι πολλές, ενώ από την άλλη δεν υπάρχει κανένα δεδομένο που να συστήνει ότι το κάπνισμα περιορισμένου αριθμού τσιγάρων μπορεί να θεωρηθεί ασφαλές.

Πότε θα αρχίσω να καταλαβαίνω το μωρό μου;

Συνήθως τα πρώτα σκιρτήματα του εμβρύου γίνονται αντιληπτά από τις 18-20 εβδομάδες και γίνονται πιο έντονα όσο περνούν οι εβδομάδες.

Μπορώ να βάψω τα μαλλιά μου όσο είμαι έγκυος;

Αν και περιορισμένες, οι μελέτες μέχρι στιγμής δείχνουν ότι τα χημικά που χρησιμοποιούνται στις βαφές δεν είναι ιδιαίτερα τοξικά, ενώ από την άλλη η ποσότητα που απορροφάται από το δέρμα είναι μικρή και δεν θεωρείται ότι μπορεί να βλάψει το έμβρυο. Παρόλα αυτά η σύσταση προς τις εγκύους είναι η χρήση βαφής να γίνεται τουλάχιστον μετά το 2ο τρίμηνο ή και μετά το 3ο τρίμηνο. Σε ότι αφορά στις φυτικές βαφές θεωρούνται ασφαλέστερες σαν εναλλακτική, χωρίς όμως και αυτό να στηρίζεται σε επαρκή στοιχεία.

Πώς μπορώ να προετοιμαστώ για το θηλασμό του μωρού μου;

Τα οφέλη του θηλασμού είναι αναρίθμητα τόσο για το νεογνό όσο και για τη μέλλουσα μαμά. Ωστόσο, δεν πρόκειται πάντα για μια εύκολη διαδικασία γεγονός που μπορεί να φέρει απογοήτευση στις νέες μητέρες και να τις οδηγήσει ακόμη και στη διακοπή της προσπάθειας. Ο γιατρός σας (τόσο ο γυναικολόγος και ακόμη περισσότερο ο παιδίατρος) μπορεί να δώσει τις απαραίτητες πληροφορίες για την έναρξη του θηλασμού. Ακόμη περισσότερη στήριξη θα λάβετε από εξειδικευμένους συμβούλους θηλασμού (ILBCLC) τόσο πριν, όσο και μετά τον τοκετό.

Αν και αρκετά πράγματα δεν θεωρούνται ασφαλή στην εγκυμοσύνη, η έγκυος πρέπει να προσπαθήσει να μην ξοδεύει τόσο χρόνο ανησυχώντας. Πάνω απ΄ όλα φροντίστε να ακολουθήσετε τις πιο ασφαλείς για την εγκυμοσύνη συνήθειες, όπως είναι η σωστή διατροφή και η επαρκής ξεκούραση. Συνήθως αυτά είναι αρκετά για να εξασφαλίσουν την υγεία τόσο σε εσάς, όσο και στο μωρό σας.